Regeneracja zmiękczacza wody – co warto wiedzieć?

Regularna regeneracja zmiękczacza wody przywraca jonowymienne zdolności złoża zmiękczającego i jest niezbędna do jego prawidłowej pracy. W zależności od producenta urządzenia można się spotkać z różnymi cyklami i ustawieniami regeneracji.

Spis treści:

• Na czym polega regeneracja zmiękczacza wody?
• Sterowanie regeneracją w zmiękczaczach wody
• Jak obliczyć częstotliwość regeneracji zmiękczacza wody?
• Regeneracja zmiękczacza wody – UpFlow i DownFlow
• Ecoperla Perfect System – ekonomiczna regeneracja
• Kiedy jest konieczna wymiana złoża w zmiękczaczu wody?
• Regeneracja zmiękczacza wody – podsumowanie

Na czym polega regeneracja zmiękczacza wody?

Wymiana jonowa to obecnie najskuteczniejszy sposób na zredukowanie wysokiego stopnia twardości wody. W zmiękczaczach wody ten wieloetapowy proces zachodzi na specjalnych żywicach jonowymiennych. Kiedy twarda woda przepływa przez takie złoże dochodzi do wymiany jonów wapnia i magnezu na jony sodu. Wraz z ilością przefiltrowanej wody, jonowymienne właściwości żywicy są systematycznie wytracane.

Jeśli w złożu zaczyna brakować miejsca na przyjmowanie kolejnych jonów wapnia i magnezu, niezbędna staje się wówczas regeneracja zmiękczacza wody. Proces ten polega na ponownym naładowaniu żywicy jonami sodowymi i usunięciu kationów wapnia i magnezu przy pomocy wodnego roztworu soli, tak zwanej solanki. Podczas regeneracji złoże filtracyjne odzyskuje swoje pierwotne właściwości jonowymienne, a jony odpowiedzialne za wysoki stopień twardości wody zostają wypłukane do kanalizacji.

W zależności od konstrukcji urządzenia, regeneracja złoża jonowymiennego może przebiegać nieco inaczej. Między innymi w tej właśnie kwestii różnią się od siebie popularne zmiękczacze wody Ecoperla Slimline 24 i Ecoperla Toro 24.

Etapy regeneracji zmiękczacza wody

Regeneracja zmiękczacza wody dzieli się zazwyczaj na dwie ogólne fazy – w pierwszej solanka przepływa przez żywicę, a w drugiej zmiękczacz jest płukany czystą wodą. Poszczególne etapy tego procesu obejmują natomiast:

• Napełnianie wodą zbiornika na sól do regeneracji i powstawanie roztworu solanki
• Płukanie wsteczne (backwash) – przez dolny kolektor woda dostaje się do zbiornika, a następnie płucze i spulchnia żywicę (TYLKO w przypadku regeneracji współprądowej DownFlow)
• Zasysanie solanki – system zasysa solankę ze zbiornika, a następnie prowadzi ją od dołu kolumny zmiękczającej
• Płukanie złoża po solankowaniu – zassana do złoża solanka jest wypłukiwana (kontakt złoża z solanką zostaje na tym etapie zakończony)
• Płukanie końcowe – woda przepływa przez złoże w dół, całkowicie usuwając pozostałości solanki

Czy regeneracja oznacza brak wody w domu?

Podczas regeneracji żywicy jonowymiennej, przepływająca przez instalację kranówka omija zmiękczacz wody specjalnym obejściem. Wodę można wówczas pobierać z kranu jak zwykle, ale nie jest ona wtedy zmiękczona.

Zmiękczacze wody programuje się zazwyczaj w taki sposób, aby regeneracja zachodziła w czasie, kiedy pobór wody jest najmniejszy, czyli około 2 lub 3 nad ranem.

Ile trwa regeneracja zmiękczacza wody?

Regeneracja zmiękczacza wody trwa średnio od 30 do 60 minut. Jej długość zależy od rodzaju i pojemności urządzenia, typu zastosowanego złoża, czy samej metody regeneracji.

Sterowanie regeneracją w zmiękczaczach wody

Nowoczesne zmiękczacze wody przeprowadzają regenerację w sposób automatyczny. Użytkownik powinien jedynie pamiętać o dosypywaniu soli do zbiornika solanki. Ilość oraz częstotliwość dodawania soli zależy z kolei od typu głowicy sterującej. Aktualnie na rynku dostępne są zmiękczacze wody, w których regeneracja zachodzi na jeden z trzech sposobów – czasowo, objętościowo lub objętościowo-logicznie.

Regeneracja czasowa

Regeneracja czasowa to wygodnie, a jednocześnie najmniej ekonomiczne rozwiązanie. Sterownik za każdym razem uruchamia proces w ściśle określonych odstępach czasu (np. co 7 dni), co z kolei generuje zawsze tak samo wysokie zużycie soli i wody, nawet jeśli rzeczywiste zapotrzebowanie na miękką wodę w danym okresie było niewielkie (np. użytkownicy przebywali poza domem). Przy sterowaniu czasowym istnieje spora szansa, że regeneracja zmiękczacza wody nastąpi przedwcześnie (a co za tym idzie niepotrzebnie) lub za późno, gdy złoże straciło już swoje zdolności jonowymienne i przestało zmiękczać wodę. Sterowanie czasowe to przestarzały system regeneracji, który generuje duże i niczym nieuzasadnione wydatki, a tym samym podnosi koszty eksploatacji całego zmiękczacza wody.

Mając świadomość tego, ile kosztuje eksploatacja zmiękczacza wody, warto wybrać urządzenie pracujące w sposób maksymalnie zoptymalizowany. O pomoc w tej kwestii najlepiej poprosić eksperta z branży uzdatniania wody.

Darmowa konsultacja

Regeneracja objętościowa

Regeneracja objętościowa uruchamia się po zmiękczeniu określonej ilości wody, co eliminuje ryzyko, że proces zajdzie bez wyraźnej konieczności. Można ją wywołać natychmiast po osiągnięciu ustawionego limitu zmiękczonej wody lub, jeśli zachodzi taka potrzeba, z dowolnym opóźnieniem. Taki rodzaj sterowania regeneracją to stosunkowo dobre rozwiązanie, jeśli okresowo nie ma nikogo w domu (np. podczas urlopu), czyli woda nie jest zużywana.

Regeneracja objętościowo-logiczna

Objętościowo-logiczna regeneracja zmiękczacza wody to aktualnie tryb najbardziej ekonomiczny i ekologiczny. Na podstawie średniego dziennego zużycia wody sterownik oblicza, kiedy skończy się jonowymienna pojemność żywicy i dopiero wtedy uruchamia proces regeneracji.

Jeśli regeneracja zmiękczacza wody została zaplanowana po zmiękczeniu 2500 litrów wody, urządzenie nie czeka do ostatniej chwili z przeprowadzeniem tego procesu. Gdy pojemność jonowymienna złoża jest bliska wyczerpania, regeneracja zachodzi wcześniej, np. po przefiltrowaniu 2400 litrów. W dobrych zmiękczaczach wody odpowiednio pomniejszona zostanie również ilość zużywanej podczas regeneracji solanki.

Jak obliczyć częstotliwość regeneracji zmiękczacza wody?

Częstotliwość regeneracji złoża można obliczyć samodzielnie za pomocą specjalnego wzoru, który sprawdza się w przypadku większości dostępnych na rynku modeli zmiękczaczu wody.

45 x ilość złoża filtracyjnego / stopień twardości wody (mg CaCO₃), gdzie liczba 45 oznacza średnią wartość pojemności złoża filtracyjnego.

Choć niektórzy producenci zmiękczaczy wody wymagają wprowadzenia otrzymanego w ten sposób wyniku do głowicy sterującej urządzenia, w większości przypadków wystarczy podać stopień twardości wody, a urządzenie sam przeprowadzi niezbędne obliczenia.

Częstotliwość regeneracji zmiękczacza wody a stopień jej twardości

Parametry regeneracji zmiękczacza wody powinny uwzględniać stopień twardości kranówki w stosunku do objętości jonitu. W efekcie, po przefiltrowaniu określonej objętości wody zdolności jonowymienne żywicy zostają przywrócone.

Jeśli twardość wody oscyluje na poziomie 300 mg CaCO₃/l, należy ustawić zmiękczanie do poziomu 50-60 mg CaCO₃/l. W przypadku urządzenia zawierającego 36 l żywicy, regeneracja powinna nastąpić po przefiltrowaniu około 4,5 m³ wody. Jeśli rozpocznie się później, z kranu popłynie twarda woda. Gdy odbędzie się za wcześnie, wtedy twardość wody nie ulegnie zmianie, ale zupełnie niepotrzebnie zostanie zużyta sól i woda do płukania.

Regeneracja zmiękczacza wody – UpFlow i DownFlow

W zależności od rodzaju przepływu wody przez złoże jonowymienne wyróżniamy regenerację typu UpFlow (przeciwprądowa) oraz DownFlow (współprądowa).

W przypadku regeneracji współprądowej woda zostaje wprowadzona w taki sposób, aby złoże filtracyjne uległo zmieszaniu. Ten etap nosi nazwę backwash i nie ma go w regeneracji typu UpFlow, w której od razu następuje solankowanie, a rozwór soli podawany jest na złoże przeciwprądowo (z dołu do góry). W dolnej części kolumny znajduje się złoże z małą ilością wody, więc nie następuje rozcieńczenie solanki. Roztwór zużywa się powoli, regenerując złoże od najmniej do najbardziej zużytej powierzchni. Płukanie złoża jest późniejszym etapem regeneracji UpFlow. Stosowanie regeneracji przeciwprądowej niesie ze sobą wiele korzyści:

• Możliwość przeprowadzenia regeneracji proporcjonalnej
• Ograniczenie zużycia soli i wody na regenerację
• Zmniejszenie emisji popłuczyn
• Większa wydajność żywicy jonowymiennej

Brak etapu backwash przy regeneracji UpFlow daje mniejsze zużycie wody na regenerację (w niektórych przypadkach backwash nie jest korzystny).

Czasami zmiękczacze wody pracujące na żywicach kationitowych wykorzystywane są nie tylko do redukcji stopnia twardości, ale również do usuwania niewielkich przekroczeń żelaza (często występującego w wodzie studziennej). Etap backwash na początku regeneracji podnosi złoże, przygotowując je do procesu solankowania i wypłukuje osady spowodowane przez żelazo w wodzie (lub inne zanieczyszczenia stałe) przed przystąpieniem do właściwej regeneracji. Decydując się na stosowanie regeneracji UpFlow, należy się zatem upewnić, że parametry wody nie będą powodować komplikacji.

W teorii, etap backwash można zastosować również przed regeneracją typu UpFlow, ale w wyniku wymieszania złoża traci się wtedy w dużym stopniu najważniejszą zaletę tego rozwiązania, czyli mniejsze zużycie soli.

Piotr Pisarski

Ecoperla Perfect System – ekonomiczna regeneracja

Na rynku dostępne są obecnie zmiękczacze wody wyposażone w specjalne systemy, które zapewniają maksymalnie zrównoważoną eksploatację, zarówno w kontekście wydajności samego urządzenia, jak i w kwestii ponoszonych przez użytkownika kosztów. Jednym z takich rozwiązań jest Ecoperla Perfect System stworzony na potrzeby kompaktowych zmiękczaczy wody i stacji wielofunkcyjnych marki Ecoperla.

Ecoperla Perfect System to specjalne ustawienia głowicy sterującej dobrane, na bazie wieloletnich badań oraz obserwacji, przez doświadczonych inżynierów z branży uzdatniania wody.

Zmiękczacze wody i stacje wielofunkcyjne z ustawieniami Ecoperla Perfect System działają w oparciu o optymalne parametry pracy i regeneracji, pobierając dokładnie tyle soli i wody, ile faktycznie potrzebuje urządzenie.

Kiedy jest konieczna wymiana złoża w zmiękczaczu wody?

Wraz z każdą przeprowadzoną regeneracją ogólna zdolność żywicy do wymiany jonów delikatnie spada. Proces ten zachodzi do momentu, aż zmiękczanie wody przestaje być wydajne. Kiedy regeneracja nie przywraca złożu optymalnych parametrów, należy je zastąpić nową żywicą.

W zależności od parametrów surowej wody, wysokiej jakości żywice jonowymienne pracują nawet 7 do 10 lat. Zanim kupisz zmiękczacz wody, wykonaj odpowiednie badania wody w laboratorium lub sprawdź stopień twardości kranówki samodzielnie za pomocą dedykowanego testera.

Piotr Pisarski

W zmiękczaczach wody przeznaczonych do montażu w gospodarstwach domowych stosuje się jeden z dwóch rodzajów żywic jonowymiennych – polisferyczną lub monosferyczną, które różnią się przede wszystkim strukturą. Polecane przez producentów jonowymienne żywice monosferyczne są zbudowane z identycznych ziaren, co przekłada się na wiele korzyści związanych ze zmiękczaniem wody, tj. większa odporność chemiczna i mechaniczna złoża, wyrównany rozkład przepływu wody i solanki, a także niższe spadki ciśnienia w instalacji. Regeneracja zmiękczacza wody ze złożem monosferycznym to również mniejsze zużycie wody, co przekłada się na bardziej ekonomiczną eksploatację całego urządzenia.

Regeneracja zmiękczacza wody – podsumowanie

Regeneracja złoża filtracyjnego w zmiękczaczu wody to bardzo ważny element walki z wysokim stopniem twardości użytkowanej kranówki. Kiedy jonowymienne możliwości żywicy zostają wyczerpane, to jedyny sposób, aby przywrócić złożu jego pierwotne właściwości. Choć olbrzymie znaczenie ma w tym przypadku częstotliwość przeprowadzania regeneracji, kluczowa jest przede wszystkim regularność. Aby zmiękczacz wody działał prawidłowo, regeneracja złoża powinna się odbywać w równych odstępach czasu – po przefiltrowaniu określonej ilości wody lub na podstawie średniego zużycia wody w gospodarstwie domowym.