Uzdatnianie wody dla przemysłu mleczarskiego

Uzdatnianie wody dla przemysłu mleczarskiego obejmuje różne metody, wśród których szczególnie istotna jest dezynfekcja, filtracja mechaniczna, usuwanie żelaza i manganu, a także zmiękczanie wody.

Spis treści:

• Woda w przemyśle mleczarskim – wymagania
• Metody uzdatniania wody w przemyśle mleczarskim
• Jak uzdatniać wodę dla przemysłu mleczarskiego – przegląd rozwiązań
• Woda wtórna w przemyśle mleczarskim
• Korzyści z uzdatniania wody w przemyśle mleczarskim
• Uzdatnianie wody dla przemysłu mleczarskiego – podsumowanie

Woda w przemyśle mleczarskim – wymagania

Woda pełni w przemyśle mleczarskim fundamentalną rolę, nie tylko jako składnik produktów końcowych, lecz także jako medium stosowane do mycia i schładzania urządzeń produkcyjnych. W praktyce, wymogi jakościowe dla wody wykorzystywanej w mleczarstwie są niezwykle rygorystyczne i obejmują parametry mikrobiologiczne, fizykochemiczne i oczywiście organoleptyczne.

Przemysł mleczarski charakteryzuje się bardzo dużym zużyciem wody na poziomie od 2 do 6 litrów na litr przetworzonego mleka^[1].

Głównym źródłem wody w zakładach przetwórstwa mlecznego są ujęcia wody podziemnej lub woda dostarczana z sieci wodociągowej. W obu przypadkach musi ona spełniać co najmniej normy wody pitnej regulowane przez Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. (Dz. U. 2017, poz. 2294) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, uwzględniające dodatkowo przepisy Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 98/83/WE. To jednak nie wszystko.

Inne są wymagania stawiane wodzie używanej do przetwórstwa żywności, a inne cieczy, która kontakt z produktami spożywczymi ma tylko w ograniczonym zakresie lub nie ma go wcale. W tym kontekście uzdatnianie wody procesowej i technologicznej podlega odmiennym kryteriom niż choćby filtracja wody do produkcji sera. Z drugiej strony, przemysłowe uzdatnianie wody w mleczarstwie obejmuje zazwyczaj wszystkie te procesy.

Jaka jakość wody dla przemysłu mleczarskiego?

Konkretne kryteria obejmujące uzdatnianie wody dla przemysłu mleczarskiego są bardzo zróżnicowane i, jak zostało wspomniane wyżej, zależą od jej przeznaczenia. Najważniejsze, a przez to szczególnie kontrolowane parametry to wszelkie mikroorganizmy (bakterie w wodzie, pierwotniaki, wirusy i pasożyty), a także wskaźniki fizykochemiczne, w tym stopień twardości wody, stężenie żelaza, manganu i amoniaku, TOC, odczyn pH, przewodność wody i mętność.

Metody uzdatniania wody w przemyśle mleczarskim

Dobór technologii uzdatniania wody dla przemysłu mleczarskiego powinny poprzedzić profesjonalne badania wody obejmujące zarówno jej czystość mikrobiologiczną, jak i parametry fizykochemiczne.

Dobór konkretnych rozwiązań wymaga natomiast dobrej znajomości specyfiki procesów zachodzących w danym zakładzie przetwórczym oraz doświadczenia w sektorze uzdatniania wody. Projekt i wykonanie instalacji, która sprosta indywidualnym wymaganiom produkcji to stosunkowo złożony proces, dlatego o pomoc w tym zakresie najlepiej poprosić eksperta.

Darmowa konsultacja

Warto jednocześnie podkreślić, że choć stacje uzdatniania wody w przemyśle mleczarskim różnią się od siebie w zależności od wymagań danego zakładu, obejmują zazwyczaj podobne procesy, takie jak:

• Filtracja wstępna (eliminacja zanieczyszczeń mechanicznych i zawiesin)
• Odżelazianie i odmanganianie wody (redukcja stężenia żelaza i manganu)
• Zmiękczanie wody (redukcja jonów wapnia i magnezu odpowiedzialnych za kamień w wodzie)
• Filtracja membranowa (uzyskiwanie wody o wysokiej czystości do produkcji nawozów sztucznych i środków ochrony roślin)
• Dezynfekcja wody promieniami UV (eliminacja wszelkich zagrożeń mikrobiologicznych)

Jak uzdatniać wodę dla przemysłu mleczarskiego – przegląd rozwiązań

Woda w przemyśle mleczarskim jest wykorzystywana między innymi do produkcji pary wodnej niezbędnej do czyszczenia urządzeń i ogrzewania procesowego. W mleczarstwie dużą popularnością cieszą się także kotły grzewcze zasilane wodą niezbędne w procesach pasteryzacji produktów mlecznych. W przypadku kotłów i wytwornic pary wodnej bardzo duży problem stanowią osady, które można eliminować na drodze zmiękczania wody, demineralizacji, odgazowania oraz obróbki chemicznej z pomocą odpowiednio dobranych preparatów do kondycjonowania wody.

W praktyce, uzdatnianie wody dla przemysłu mleczarskiego wymaga stosowania różnych urządzeń, najczęściej jednak wykorzystuje się:

• Narurowe filtry mechaniczne lub przemysłowe kolumny filtracyjne – wstępne oczyszczanie wody z zanieczyszczeń stałych
• Przemysłowa odwrócona osmoza – pozwala na uzyskanie wody o bardzo wysokim stopniu czystości i niskiej przewodności
• Przemysłowe zmiękczacze wody – redukują wysoki stopień twardości wody (często przed odwróconą osmozą)
• Przemysłowe odżelaziacze wody – redukują zbyt wysokie stężenia żelaza i manganu, które stanowi duży problem w przypadku korzystania z wody z ujęć głębinowych
• Przemysłowe lampy bakteriobójcze – sterylizują wodę bez zmiany jej parametrów fizykochemicznych

Woda wtórna w przemyśle mleczarskim

W ostatnich latach bardzo dużo mówi się o recyklingu wody wykorzystywanej w produkcji mleka i jego wyrobów. Odpowiednie zagospodarowanie wód wtórnych może obniżyć jej całkowite zużycie nawet do jednego litra wody na każdy litr mleka (w porównaniu do czterech litrów, jeśli odzysk wody nie jest stosowany).

Praktyka odzyskiwania wody w przedsiębiorstwach, podobnie jak recykling wody szarej w domach, przynosi liczne korzyści – nie tylko ekonomiczne. Gorąco polecam ją wszystkim zakładom, które myślą o swojej przyszłości w szerszej perspektywie.

Piotr Pisarski

Woda wtórna w zakładzie mleczarskim może pochodzić z wody płuczącej wykorzystywanej przy produkcji serka wiejskiego, skroplin z wymienników ciepła, skroplin z rurociągów dystrybucji pary wodnej, skroplin z oparów powstających podczas zagęszczania mleka, a nawet z permeatu po obróbce mleka i serwatki technikami separacji membranowej.

Zastosowanie wody wtórnej w przemyśle mleczarskim reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 852, 853/2004/EU, według którego może być ona ponownie wykorzystana do produkcji pary, jako woda chłodnicza, woda technologiczna oraz woda w systemach przeciwpożarowych. Warto natomiast pamiętać, że woda wtórna nie powinna jednak wchodzić w kontakt z produktem, jeśli nie przejdzie sterylizacji. Należy też pamiętać, że powinna być odprowadzana oddzielnym systemem rurociągów z wyraźnie oznaczonymi rurami oraz kranami.

Korzyści z uzdatniania wody w przemyśle mleczarskim

Profesjonalne uzdatnianie wody w przemyśle mleczarskim jest nie tylko koniecznością ze względu na obowiązujące normy i przepisy prawa, lecz niesie ze sobą wiele wymiernych korzyści dla zakładu produkcyjnego, w tym:

• Wyższa jakość produktów – woda o optymalnym składzie sprzyja produkcji mleka i nabiału o stałej i wysokiej jakości
• Większa efektywność produkcji – jakość wody wpływa na wydajność procesów technologicznych oraz żywotność maszyn, instalacji i całych linii produkcyjnych
• Mniejsze koszty operacyjne – przemysłowe uzdatnianie wody redukuje ryzyko awarii urządzeń, co obniża koszty konserwacji i wydatki związane nieplanowanymi przestojami
• Ochrona środowiska – uzdatnianie i recykling wody pozwala ograniczyć jej zużycie, co jest szczególnie w kontekście globalnych wyzwań związanych z zachodzącymi zmianami klimatycznymi

Uzdatnianie wody dla przemysłu mleczarskiego – podsumowanie

Uzdatnianie wody w przemyśle mleczarskim to nie tylko wymóg jakościowy, lecz także strategiczny krok w kierunku efektywnej i bezpiecznej produkcji. Stosując odpowiednie metody filtracji wody, przedsiębiorstwa mleczarskie mogą zapewnić stałą jakość i bezpieczeństwo swoich produktów. Jednocześnie warto pamiętać, że inwestycja w profesjonalną stację uzdatniania wody pozwala na długoterminowe oszczędności i przyczyniaj się do ochrony środowiska, co w dzisiejszych czasach stanowi ważny aspekt każdej działalności biznesowej.